5. Tekst z podręcznika
Pierwsze podziały wśród chrześcijan
Chrześcijaństwo już od początku przeżywało wewnętrzne spory i podziały. Dowiadujemy się o nich chociażby z listów św. Pawła. W Pierwszym Liście do Koryntian wyraża on swoje ubolewanie z powodu rozłamów, jakie pojawiły się w pierwszych gminach chrześcijańskich. Wzywa równocześnie do ich przezwyciężenia:
Doniesiono mi bowiem o was, bracia moi, przez ludzi Chloe, że zdarzają się między wami spory. Myślę o tym, co każdy z was mówi: «Ja jestem od Pawła, a ja od Apollosa; ja jestem Kefasa, a ja Chrystusa». Czyż Chrystus jest podzielony? (1 Kor 1,11–13)
Bolesne rozdarcie
Mimo to do połowy XI wieku udawało się Kościołowi utrzymać względną jedność. Dopiero wydarzenia 1054 roku zapoczątkowały pierwszy, trwający do dziś, wielki rozłam w chrześcijaństwie zwany Schizmą Wschodnią. Poprzedziły ją trwające od kilku wieków procesy przemian wywołane podziałem Imperium Rzymskiego z 395 roku. Od tego czasu zaczęły rywalizować ze sobą dwie stolice: Rzym i Konstantynopol. W zachodniej części dominowała kultura oparta na łacinie i obyczajowości rzymskiej, we wschodniej dominowały zaś wpływy kultury i języka greckiego. Przełożyło się to również na pogłębiające się coraz bardziej różnice w sposobie przeżywania wiary. Świadczył o tym między innymi różny sposób sprawowania nabożeństw i Mszy Świętej, czy też rozumienie niektórych prawd wiary, szczególnie o pochodzeniu Ducha Świętego. Ponadto na Wschodzie duchowni mogli zakładać rodziny, natomiast na Zachodzie obowiązywał ich celibat, czyli bezżeństwo. Bezpośrednią przyczyną rozłamu był konflikt między papieżem a patriarchą Konstantynopola o to, że na terenie południowych Włoch wprowadzono łacińskie zwyczaje liturgiczne zamiast obowiązujących greckich. W odpowiedzi w Konstantynopolu zamknięto kościoły i klasztory, które nie chciały przyjąć obrządku greckiego. Misja legatów papieskich z kardynałem Humbertem na czele, która miała na celu rozwiązanie konfliktu, zakończyła się fiaskiem. Kardynał Humbert obłożył klątwą patriarchę Konstantynopola, a patriarcha odpowiedział tym samym wobec Rzymu. Mimo licznych prób pojednania, do których należy przede wszystkim wzajemne zdjęcie klątw kościelnych przez papieża Pawła VI i patriarchę Konstantynopola Atenagorasa I w 1965 roku, nie przezwyciężono do dnia dzisiejszego schizmy i nadal istnieją obok siebie dwa odrębne, choć bratnie Kościoły: katolicki i prawosławny.
WSTECZ DALEJ